Lus nug thiab lus teb txog kev noj ntses

• Muaj cov k hoom qias twg nyob hauv Wisconsin cov ntses thiab tau ua dab tsi los pab rau qhov no?
• Vim li cas kuv yuav tsum tau txhawj xeeb txog cov khoom qias hauv cov ntses thiab nws yuav nyob ntev npaum li cas hauv kuv lub cev?
• Kuv tshem puas tau cov khoom qias hauv kuv tus ntses los ntawm qhov muab tseev thiab ua noj?
• Cov ntses yuav tom khw los puas muaj kab mob thiab? Hos cov ntses hauv khw noj mov ne?
• Tau soj ntsuam cov ntses twg lawm?
• Kuv ua luam dej puas tau hauv cov dej uas muaj kev txwv?
• Kuv noj puas tau cov ntses hauv cov dej uas muaj blue-green algae?
• Puas yog cov ntses uas muaj cab thiab kab mob nws tsis zoo noj?

 

 

Muaj cov khoom qias twg nyob hauv Wisconsin cov ntses thiab tau ua dab tsi los pab rau qhov no?

Mercury thiab polychlorinated biphenyls (PCBs) yog cov khoom qias loj tshaj plaws uas nyob hauv cov ntses hauv Wisconsin cov dej. Vim cov khoom qias no yuav ua tau kom koj lub cev tsis zoo, cov neeg saib xyuas txoj kev noj qab haus huv tau qhia seb yuav noj tau ntses ntau npaum cas kom tsis txhob muaj mob. Ntxiv thiab, cov kab mob xws li dioxin thiab perflouorooctane sulfonate (PFOS) mas yuav tsum tau muaj qhia txog kev noj ntawm ob peb qho chaw. Lwm cov kab mob, xws li DDT thiab dieldrin, mas tau muaj tsawg zuj zus ob peb xyoos yav nram ntej thiab tsis tas yuav tsum tau qhia noj lawm.

PCBs thiab mercury mas yuav txawv me ntsis nyob ntawm seb lawv los qhov twg los, seb lawv nyob hauv cov ntses li cas, thiab seb lawv muaj feem rau tib neeg txoj kev noj qab haus huv li cas. Qhov uas muaj PCBs ntau mas feem ntau yog txuam nrog cov dej ntawm cov chaw ua khoom thiab cov Pas Dej Loj los. PCBs yog ib pawg tshuaj uas yog neeg ua uas siv hauv ntau hom chaw ua khoom, hauv cov chaw ua cov ntawv uas luam tshwm rau sab nraud (carbonless copy paper) thiab cov twj xa hluav taws xob thiab hauv kev txiav cov kua roj thiab hydraulic. Tau txwv tsis pub ua PCBs hauv Teb Chaws Mis Kas thaum 1977 los.

Tseem muaj PCBs nyob hauv ib puag ncig vim tias rhuav tshem tsis tau lawv. Qhov chaw twg uas tso PCBs tawm, cov PCBs dai rau cov txo thiab, thiab zoo li mercury, tseem yuav nyob hauv cov ntses thiab cov tsiaj thiab cov noog uas noj ntses. Muaj cov PCBs ntau hauv cov ntses uas laus zog, uas nyob ntev zog, rog zog, xws li carp thiab trout hauv cov pas dej loj thiab salmon.

Mercury yog ib qho element uas ib txwm tshwm sim hauv cov pob zeb thiab av. Cov mercury mas tau tso tawm mus rau hauv cov cua nyob ib ncig lub ntiaj teb thaum uas cov chaw hlawv hluav ncaig, hauv tej lub tuam tsev uas ua tej co tshuaj, thiab thaum uas tsis muab cov khoom uas muaj mercury ntawd pov tseg kom raug chua.

Thaum uas tso cov mercury rau hauv cov pa, nws yuav mus tau deb thiab yuav poob rau ntawm cov av thiab ncaj qha rau hauv cov dej. Mercury mas hloov cev, mus ua methylmercury, uas muaj nyob hauv cov ntses thiab cov tsiaj thiab cov noog uas noj ntses. Mercury muaj ntau zog hauv cov tsiaj uas nyob ntev thiab hom tsiaj tsiv uas noj lwm hom ntses, xws li walleye. Txawm tias pom muaj mercury hauv cov ntses feem ntau nyob hauv cov dej hauv lub xeev los, qhov chaw uas muaj mercury ntau mas feem ntau pom muaj nyob hauv cov pas dej uas acidic thiab tsaus ntawm sab qaum teb hauv Wisconsin.

Cov khoom qias no tseem yuav muaj nyob tau hauv cov neeg uas noj ntses. Koj yuav tiv thaiv tau kom tsis txhob muaj mercury hauv koj lub cev los ntawm qhov xaiv cov ntses uas muaj mercury tsawg los noj thiab noj ntses kom sib. Koj lub cev yuav maj mam tshem tawm tej co mercury ntev mus. Thaum muab los sib piv, PCBs mas nyob rau hauv tej rog hauv lub cev thiab yuav nyob ntawd mus ntau xyoo. Vim tias siv sij hawm ntev los ua kom muaj PCBs ntau hauv koj lub cev, nws yog ib qho tseem ceeb uas yuav tau txo txoj kev raug rau cov PCBs no kom tsawg hauv koj lub neej los ntawm qhov tsis txhob noj cov ntses los ntawm cov chaw uas muaj PCBs ntau.

Wisconsin tau ua ntau yam los txo kom tso tawm mercury tsawg thiab los tshem tawm cov PCBs uas tseem nyob hauv cov pas dej hauv lub xeev. Yog xav paub ntxiv, thov hu rau DNR mercury site los sis cov websites uas tswj cov txo.

Vim li cas kuv yuav tsum tau txhawj xeeb txog cov khoom qias hauv cov ntses thiab nws yuav nyob ntev npaum li cas hauv kuv lub cev?

Cov neeg tshaj lij rau txoj kev noj qab haus huv xav kom peb kav tsij noj ntses hauv peb txoj kev noj haus tiam sis kom caum tus qauv qhia noj ntses. Cov teeb meem uas tej zaum yuav tshwm sim rau lub cev los ntawm qhov noj cov ntes mas nyob ntawm seb koj noj heev npaum li cas thiab muaj cov kab mob ntau npaum cas hauv cov ntses koj noj. Cov neeg uas nquag noj cov ntses uas muaj kab mob, xws li mercury thiab PCBs, mas yuav noj tau ntev mus txog qhov yuav ua mob tau rau nws.

Cov mercury hauv cov ntses uas koj noj yuav muaj ntau zuj zus thiab txog rau qhov uas yuav puas tsuaj rau koj lub hlwb kev xav (nervous system). Cov me nyuam mos liab thiab cov me nyuam ntawm cov poj niam uas tau noj cov ntses uas muaj mob ntawd ntau tej zaum yuav muaj teeb meem rau lub hlwb mus ntev uas yuav cuam tshuam rau txoj kev kawm, kev tswj thiab kev xav. Hauv cov laus thiab cov me nyuam hlob, mecury yuav muaj feem cuam tshuam rau kev xav, kev tswj, kev nyob kom tus yees, qhov pom kev, kev hnov lus thiab kev hais lus. Tej co kev tshawb fawb tseem pom muaj kab mob plawv ntau hauv cov txiv neej uas muaj mercury hauv lub cev ntau. Yuav siv sij hawm 60 hnub rau peb lub cev los lim tawm ib nrab ntawm cov mercury uas tau noj, li no yuav tsum tau noj cov ntses uas muaj mercury ntau kom tsawg.

Tau soj ntsuam mus dav txog seb cov ntses uas muaj PCBs ntawd yuav cuam tshuam li cas hauv cov tsiaj thiab cov neeg. Cov kev tshawb fawb qhia tau tias cov neeg uas raug rau PCBs mas yuav muaj qhov muaj ntau hom mob rau lub cev. Cov PCBs yuav ua tau rau kom muaj teeb meem hauv kev loj hlob hauv cov me nyuam uas yug rau cov leej niam uas noj cov ntses uas muaj mob ua ntej thiab thaum lub sij hawm cev xeeb tub. Kev raug rau PCB mas tej zaum yuav ua rau muaj ceeb thawj tsawg thaum yug los thiab muaj teeb meem thaum cev xeeb tub. PCBs tej zaum tseem yog qhov ua rau muaj mob cancer, nrog rau teeb meem hauv qhov lub cev thaiv kab mob thiab endocrine xws li ntshav qab zib thiab teeb meem hauv thyroid. PCBs mas nyob rau hauv cov rog hauv lub cev mus ntau xyoo thiab yuav ua ib qho chaw tab kaum rau lub cev ntev mus thaum uas nws noj cov ntses uas muaj kab mob ntawv ntau zus.

Wisconsin Departments of Natural Resources thiab Health Services muab cov lus qhia txog seb yuav noj pes tsawg pluas thiab yuav noj tau hom ntses twg kom tsis muaj mob. Thaum ua raws li cov tswv yim no, raws li qhov qhia noj, koj yuav tau cov kev pab ntawm kev noj ntses thaum uas koj raug rau cov khoom qias no.

Kuv tshem puas tau cov khoom qias hauv kuv tus ntses los ntawm qhov muab phais thiab ua noj?

Muaj hmoo uas koj yuav txo tau (tsis yog tshem tawm) qhov seb muaj PCBs ntau npaum li cas hauv ib pluas noj uas ua ntses noj los ntawm qhov muab yim, laws tawv thiab ua koj tus ntses noj kom txo tau cov nqaij rog tawm. Kev ua tus ntses noj mas nws yuav rhuav tshem tsis tau cov PCBs tiam sis qhov hluav taws kub thaum ua noj ntawd yuav ua rau ib co rog yaj hauv cov ntses thiab cia ib co rog uas muaj kab mob ntawd nrog mus. Muab tus ntses uas tau laws tawv thiab yim ntawd ci rau ntawm ib daim nqaj kom cov rog nws ntsws mus. Tsis txhob siv cov kua nrog ntawd los ua cov kua ntsw los sis cov kua nplaum uas coj los pleev rau tus ntses.

Muaj mercury thoob plaws hauv tus ntses, nrog rau qhov uas koj noj tau. Li no, kev muab yim, laws tawv thiab ua tus ntses noj yuav tsis txo cov mercury hauv tus ntses. Koj yuav txo tau qhov koj noj mercury los ntawm qhov noj cov ntses me, xaiv hom ntses uas muaj mercury tsawg, thiab zam tej co tsiaj hauv cov pas dej uas pom muaj mercury ntau.

Rov Qab Mus Rau Saum Toj

Cov ntses yuav tom khw los puas muaj kab mob thiab? Hos cov ntses hauv khw noj mov ne?

Cov ntses hauv hiav txwv feem ntau uas koj pom muag hauv khw - cov tsiaj xws li pollock, cw, thiab salmon - muaj mercury tsawg heev. Tej co ntses hauv hiav txwv muaj mercury ntau. Lub Koom Haum U.S. Food and Drug Administration - FDA [tawm DNR] thiab Environmental Protection Agency - EPA [tawm DNR] xav kom cov poj niam uas cev xeeb tub thiab cov uas npaj muaj me nyuam tsis txhob noj cov ntses swordfish, shark, king mackerel thiab tilefish vim tias cov tsiaj no muaj mercury ntau heev. FDA tau pom tias cov poj niam uas tseem xeeb taus me nyuam yuav noj tau txog 12 ooj ntses hauv ib lim piam twg (kwv yees li ntawm 2 pluas hauv ib lim piam twg). Wisconsin cov ntses kib mas feem ntau yog cod, haddock, los sis perch, uas yog cov ntses uas noj tau nyab xeeb tshaj.

Koj yuav tsis tshua muaj kev txhawj xeeb yog tias koj noj los sis yuav ntau hom ntses los sis noj tsawg tshaj ib pluas ntses hauv ib lim piam twg. Tsis hais seb tus ntses koj noj yog koj yuav tom khw los los sis koj nuv tau hauv Wisconsin cov dej los, saib xyuas qhov koj noj thiab hom ntses koj noj thiab caum raws xeev txoj cai noj ntses thaum uas los txiav txim seb hom twg yog hom tsis muaj mob.

Muaj ntau cov ntses uas nuv hauv Wisconsin mas tseem yog nuv tau thiab coj los muag. Saib Wisconsin txoj kev txwv rau Lakes Michigan thiab Superior, Green Bay, thiab tus dej Mississippi yog tias koj noj cov ntses yuav uas nuv tau hauv cov dej no los.

Tau soj ntsuam cov ntses twg lawm?

Wisconsin muaj ntau tshaj 15,000 lub pas dej thiab 40,000 mais ntawm cov niam dej. Lub koom haum DNR tau soj ntsuam cov ntses los ntawm ntau tshaj 1,700 qhov chaw txij li 1970 los, uas tsom rau cov pas dej thiab cov niam dej uas nrov npe thiab cov uas nyob ze rau ntawm cov tuam txhab ua khoom. Vim hais tias peb tau soj ntsuam ntau heev, peb paub seb muaj mercury ntau npaum li cas hauv cov hom ntses no. Nrog rau cov lus qhia uas tau los no, peb tau txiav txim seb yuav noj tau pes tsawg pluas ntses ntawm tej hom tsiaj uas neeg yuav noj tau kom tsis muaj mob kom txo tau qhov lawv yuav noj tau mercury. Ntxiv thiab, tej co dej muaj cov kev txwv vim muaj mercury los sis PCBs ntau.

Rov Qab Mus Rau Saum Toj

Kuv ua puas tau luam dej hauv cov dej uas muaj kev txwv?

Qhov uas koj cia li nqos tau cov khoom qias thaum da dej hauv cov dej uas muaj cov khoom qias nrog rau cov tshuaj lom hauv ib puag ncig mas nws tsis tseem ceeb. Yuav tsum tau tsis txhob haus cov dej ntawm ntug tshwj tsis yog tias tau siv tshuaj tua lawm tso. .

Kuv noj puas tau cov ntses los ntawm cov dej uas muaj blue-green algae?

Tej co blue-green algal toxins mas tau pom tias nyob hauv cov nqaij ntawm cov ntses thiab shellfish, tshwj xeeb hauv cov plab hnyuv (daim siab, lub raum, lwm yam zoo li no). Qhov uas seb muaj cov no ntau puas yuav ua tau los sis ua tsis tau teeb meem rau tib neeg mas tseem tsis paub, tiam sis nws nyob ntawm seb muaj ntau npaum li cas thiab seb cov blue-green algae hlav ntau npaum li cas ntawm qhov chaw uas tau nuv los sis txhom tus ntses los sis cov shellfish.

Lub koom haum World Health Organization tau xav kom cov neeg uas noj cov ntses uas nuv tau hauv cov pas dej uas muaj blue-green algae hlav ntawd noj cov ntses kom hauj sim thiab tsis txhob noj cov quav ntawm cov ntses, uas yog qhov yuav muaj cov taug ntau tshaj. Ntxiv thiab, tsis txhob hlais cov plab hnyuv thaum uas laws cov nqaij ntshiv ntawm tus ntses thiab siv dej ntshiab los yaug tus ntses kom tshem tawm tau cov kua ntawm cov quav los sis cov plab hnyuv ua ntej muab tso rau hauv lub tub rau khoom khov los sis ua noj. Kawm ntxiv txog blue-green algae.

Puas yog cov ntses uas muaj cab thiab kab mob nws tsis zoo noj?

Xaiv cov ntses uas zoo noj thiab cov nqaij uas zoo noj coj los ua noj. Feem ntau cov kab mob uas muaj feem raug rau ntses txoj kev noj qab haus huv mas tsis muaj feem raug rau tib neeg txoj kev noj qab haus huv. Cov ntses yuav ua tau tus nqa cov kab mob, tiam sis yuav tsis muaj cov tsos mob tias muaj tus kab mob. Cov ntses uas zoo li niaj zaus mas yuav noj tau yam tsis muaj mob tsuav yog tias ua zoo ua noj. Tsis txhob noj cov ntses uas koj pom tuag lawm, lwj lawm, los sis zoo nkaus li muaj mob. Ntxuav koj txhais tes tom qab kov ntses tshwj xeeb yog tias lawv tuag lawm los sis zoo nkaus li muaj kab mob.

Cov ntses tej zaum muaj cov cab xws li kab los sis hom kab grubs los sis qog thiab ua hlwv. Feem ntau cov cab hauv cov ntses mas nws yog ib feem ntawm txoj kev muaj sia. Cov cab hauv cov ntses mas tsis yog ib qho teeb meem rau txoj kev noj qab haus huv yog tias muab tus ntses ua zoo ua noj. Tib tug cab hauv Wisconsin cov ntses uas yog ib qho kev txhawj xeeb rau tib neeg yog cov broadfish tapeworm thiab tej zaum nws yuav nyob hauv cov leeg ntawm tej co ntses. Yog tias koj ua ntses qaub, siv txoj kev ua uas muab hlab dej kub kom tua tau cov kab tapeworm. Yog xav paub ntxiv txog kev tiv thaiv qhov kis cov kab mob ntses mus rau lwm qhov, saib peb lub website txog cov kab mob ntses.